|
Abstract:
HAT kan beskou word een van die mees gebruikte en mees gesaghebbende tafelwoordeboeke in Afrikaans. Op grond van hierdie status en gesag kan verwag word dat die derde hersiene en uitgebreide uitgawe wat in 1994 verskyn het, rekenskap sal gee van belangrike veranderinge wat hulle tydens die afgelope dekade in die Afrikaanssprekende gemeenskap voltrek het. Hieronder ressorteer veral sosiopolitieke veranderinge, groter versoening tussen Standaardafrikaans en Omgangsafrikaans, en 'n verskuiwing van elitisme na populisme. Eerstens word die voorwerk van HAT 3 beoordeel op grond van die mate waarin hierdie tendense verreken is. Tweedens word enkele aspekte van die mikro- en makrostruktuur bespreek met betrekking tot die wyse waarop die letter en gees van die Voorwoord vergestalt word. Aspekte wat ondersoek word, is deskriptiwiteit en preskriptiwiteit, gebruikersgerigtheid, ideologie, lemmakeuse asook die gemotiveerde en sistematiese verantwoording van leksikografiese en tipografiese konvensies. Daar word tot die slotsom gekom dat die derde uitgawe 'n besliste verbetering op die tweede is, veral betreffende ideologiese sensitiwiteit, gebruikersvriendelikheid en 'n doelbewuste breuk met die taalpuristiese woordeboektradisie van die verlede. Sleutelwoorde: affiks, definisie, deskriptiwiteit, elitisme, etiket, gebruikersvriendelikheid, gebruikersgerigtheid, gebruiksvoorbeeld, handwoordeboek, hat, ideologie, kruisverwysing, populisme, preskriptiwiteit, semantiese verandering, sitaat, tafelwoordeboek, tegnostam, verklarende handwoordeboek van die afrikaanse taal, voorwerk, voorwoord ; A Critical Review of HAT 3 HAT can be viewed as one of the most widely used and most authoritative desk dictionaries of Afrikaans. On the basis of this status and authority it can duly be expected that the most significant changes which have occurred in the Afrikaans-speaking community during the past decade are reflected in the third revised and updated edition, published in 1994. Among these are socio-political changes, rapprochement between Standard Afrikaans and the vernacular, and a departure from elitism in favour of populism. Firstly, the front matter is reviewed with regard to the extent in which these tendencies are reflected. Secondly, aspects of the micro- and macrostructure are discussed in view of the extent to which they echo the Voorwoord (user's guide). Aspects looked into are descriptiveness and prescriptiveness, user-orientation, ideology, headword selection, as well as the systematic and motivated implementation of lexicographic and typographical conventions. It is concluded that the third edition of HAT is a great improvement on the second, especially with regard to ideological sensitivity, user-friendliness and a calculated break with the Afrikaans lexicographic tradition of linguistic purism. Keywords: affix, citation, combining form, cross reference, definition, descriptiveness, desk dictionary, elitism, example, foreword, front matter, hat, ideology, label, prescriptiveness, populism, semantic change, user's guide, user-friendliness, user-orientation, verklarende handwoordeboek van die afrikaanse taal
|
